Χρήσιμες συμβουλές
Mια γρήγορη απάντηση, βασισμένη στις οδηγίες της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδοδοντιάτρων, είναι “ Πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο κοντά στα πρώτα γενέθλια”. Αυτό μπορεί να εκπλήσσει κάποιους γονείς. Παρόλα αυτά, έρευνες έχουν δείξει ότι τα νήπια είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν τερηδόνα δηλ. «τρυπούλες στα παιδικά δοντάκια».
Περισσότερα από 1 στα 4 παιδιά στις ΗΠΑ έχουν τουλάχιστον ένα τερηδονισμένο δόντι μέχρι την ηλικία των 4 ετών. Πολλά παιδιά παρουσιάζουν τερηδόνα από την ηλικία των 2 ετών.
Έτσι , για να προληφθεί η τερηδόνα, πρέπει οι γονείς όσο το δυνατόν νωρίτερα να ενημερωθούν για τον κίνδυνο του παιδιού τους στο να αναπτύξει τερηδόνα όπως επίσης να λάβουν οδηγίες σχετικά με τη διατροφή, τη στοματική υγιεινή και τη χρήση φθορίου για την πρόληψη της τερηδόνας.
Πιο αναλυτικά, στην πρώτη επίσκεψη του παιδιού στη ηλικία ενός έτους οι γονείς θα ενημερωθούν σχετικά με:
– πώς να βουρτσίζουν τα δοντάκια του παιδιού
– πώς να χρησιμοποιούν σωστά το φθόριο
– στοματικές έξεις όπως πιπίλισμα δακτύλου
– τρόπους να αποφευχθούν τα οδοντικά τραύματα και τα τραύματα στο πρόσωπο
– σειρά ανατολής των δοντιών και τη γενικότερη ανάπτυξη/διάπλαση δοντιών και γνάθων
– σχέση μεταξύ διατροφής και στοματικής υγείας
Μετά την πρώτη επίσκεψη, ο οδοντίατρος θα συστήσει ένα πρόγραμμα επανελέγχων (π.χ. κάθε 3-6 μήνες ή μία φορά το χρόνο) ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού.
Τα νεογιλά δόντια βοηθούν στη σωστή μάσηση και πέψη των τροφών, στη σωστή ανάπτυξη των γνάθων και των μυών του προσώπου του παιδιού, με τα οποία το παιδί μασάει. Παιδιά χωρίς παιδικά ή μη υγιή δόντια έχουν σημαντικά προβλήματα με τη διατροφή τους. Επιπλέον, τα υγιή νεογιλά δόντια συμβάλουν στη ανάπτυξη και διαμόρφωση των γνάθων και διατηρούν το χώρο ώστε τα μόνιμα δόντια να ανατείλουν στη σωστή θέση και να μην παρουσιαστούν ορθοδοντικά προβλήματα. Παιδιά με μη υγιή ή με πρόωρη απώλεια των παιδικών τους δοντιών έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να έχουν ορθοδοντικά προβλήματα στο μέλλον (δηλαδή να χρειαστούν σιδεράκια) εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για τη διατήρηση του χώρου και τη σωστή διευθέτηση των μονίμων δοντιών στον οδοντικό φραγμό. Επιπρόσθετα τα παιδικά δοντάκια βοηθούν στην ορθοφωνία δηλαδή στην ανάπτυξη της ομιλίας και στη σωστή προφορά των γραμμάτων και των λέξεων. Τέλος, τα υγιή νεογιλά δοντάκια προσφέρουν ένα όμορφο παιδικό χαμόγελο ενώ η πρόωρη απώλεια των παιδικών δοντιών μπορεί να επηρεάσει και την αυτοπεποίθηση του παιδιού σε όλη του τη ζωή.
Η τοπική εφαρμογή φθορίου πάνω στην επιφάνεια των δοντιών στο οδοντιατρείο ονομάζεται φθορίωση. Η φθορίωση χρησιμοποιείται για χρόνια από τους οδοντιάτρους και είναι πολύ αποτελεσματική στην πρόληψη της τερηδόνας. Η φθορίωση γίνεται από τον οδοντίατρο στα παιδιά που έχουν μέτριο- αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν τερηδόνα συνήθως μετά τον καθαρισμό των δοντιών και διαρκεί λίγα μόνο λεπτά. Το φθόριο μπορεί να είναι υπό τη μορφή ζελέ, αφρού η βερνικιού. Απλώνεται στην επιφάνεια των δοντιών είτε με ένα πινελάκι ή εφαρμόζεται στα δόντια με τη βοήθεια ελαστικών μασελακίων που συγκρατώνται στο στόμα των παιδιών για λίγα λεπτά. Μετά τη φθορίωση το παιδί δεν πρέπει να φάει, να πιει και να ξεπλύνει για τουλάχιστον 30 λεπτά έτσι ώστε το φθόριο να απορροφηθεί από τις επιφάνειες των δοντιών. Είναι μία απόλυτη ασφαλής μέθοδος καθότι το φθόριο εφαρμόζεται μόνο στην επιφάνεια των δοντιών και δεν καταπίνεται.
Η τερηδόνα είναι η νόσος των δοντιών η οποία προκαλείται όταν τα παιδικά δοντάκια έρχονται συχνά σε επαφή με ζάχαρη από τις υγρές τροφές όπως οι χυμοί φρούτων, το γάλα, ζαχαρόνερο ή με την αυξημένη συχνότητα γευμάτων κατά τη διάρκεια της μέρας (περισσότερα από 6 γεύματα). Τα παιδάκια που θηλάζουν είναι σε αυξημένο κίνδυνο να κάνουν τερηδόνα εάν πέφτουν για ύπνο και το γάλα παραμένει στο στόμα τους καθόλη τη διάρκεια της νύχτας. Βακτήρια που υπάρχουν στο στόμα τρέφονται από τη ζάχαρη των τροφών προκαλώντας τερηδόνα. Εάν αφεθούν αθεράπευτα, τα τερηδονισμένα δόντια μπορεί να πονέσουν και να δυσκολέψουν τα παιδιά στη μάσηση. Τέλος, μία φλεγμονή σε ένα κατεστραμμένο παιδικό δοντάκι μπορεί να εξαπλωθεί στον υπόλοιπο οργανισμό του παιδιού.
Ουλίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων που προκαλείται από τη μη σωστή στοματική υγιεινή κι επομένως τη συσσώρευση μικροβίων και τροφών (οδοντική πλάκα) στην επιφάνεια των δοντιών και των ούλων. Η ουλίτιδα εκδηλώνεται με αιμορραγία στα ούλα, ενώ παρουσιάζεται πιο έντονα κατά τη διάρκεια της εφηβείας και της εγκυμοσύνης διότι επηρεάζεται και από ορμονικούς παράγοντες.
Ακολουθήστε τις ακόλουθες συμβουλές για να βοηθήσετε το παιδάκι σας να χαλαρώσει πριν τον οδοντιατρικό έλεγχο.
- Ξεκινήστε από μικρή ηλικία
Όσο πιο νωρίς ένα παιδί επισκεφτεί τον οδοντίατρο, τόσο καλύτερα. Το παιδί θα ξέρει ότι υπάρχει ένα «οδοντιατρικό σπίτι» για τις ανάγκες του, είτε είναι απλά ένας έλεγχος είτε είναι κάτι επείγον. Με την εμφάνιση του πρώτου δοντιού καλό είναι οι γονείς να επισκέπτονται τον οδοντίατρο να ενημερώνονται σχετικά με τη σωστή καθημερινή οδοντιατρική φροντίδα του παιδιού. - Κρατείστε μια ουδέτερη στάση
Προετοιμάζοντας το παιδί για την πρώτη του επίσκεψη, αποφύγετε τις πολλές περιγραφές και λεπτομέρειες. Οι πολλές λεπτομέρειες δημιουργούν περισσότερες απορίες και οι περιγραφές όπως π.χ. πώς γίνεται ένα σφράγισμα, μπορεί να προκαλέσουν άγχος στο παιδί. Κρατείστε μία θετική στάση αλλά μην υπόσχεστε στο παιδί ότι όλα θα είναι τέλεια γιατί άμα τύχει και χρειαστεί μία έκτακτη θεραπεία, θα χάσει την εμπιστοσύνη του απέναντι στον οδοντίατρο και σε εσάς. - Προσέξτε τις φράσεις που χρησιμοποιείτε
Μην χρησιμοποιείτε φράσεις όπως «μη φοβάσαι, δεν θα πονέσει» ή λέξεις όπως πόνος, ένεση κλπ. γιατί δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα. Αφήστε τον οδοντίατρο να περιγράψει με τις λέξεις που είναι ανάλογες με την ηλικία του παιδιού τις διάφορες οδοντιατρικές εργασίες. Το μόνο που χρειάζεται να πει ο γονιός είναι ότι ¨θα πάμε στον οδοντίατρο να δει και να μετρήσει τα δοντάκια¨ - Παίξτε στο σπίτι τον οδοντίατρο
Δώστε στο παιδί ένα καθρέπτη, μετρήστε του τα δοντάκια και βουρτσίστε τα εξηγώντας του ότι το ίδιο θα κάνει και ο οδοντίατρος. Στη συνέχεια, πείτε του να κάνει το ίδιο το παιδί τον οδοντίατρο έχοντας ως ασθενή μία κούκλα ή ένα ζωάκι-παιχνιδάκι. Ειδικά παιδικά βιβλία μπορούν επίσης να προετοιμάσουν τα παιδιά. - Μην αφηγείστε στα παιδιά δικές σας αρνητικές ιστορίες για τον οδοντίατρο και μην παίρνετε τα παιδιά μαζί σας στον οδοντίατρο ενηλίκων.
Τα παιδιά αισθάνονται τα συναισθήματα των γονιών κι ένας γονιός που φοβάται τείνει να μεταφέρει το φόβο και την αγωνία του στο παιδί του. Τα οδοντιατρεία των ενηλίκων μπορεί να δώσουν αρνητική εντύπωση στο παιδί σας καθότι δεν είναι τόσο φιλικά για τα παιδιά. - Προετοιμαστείτε για λίγο κλάμα
Είναι φυσιολογικό για πολύ μικρά παιδιά να κλαίνε, να γκρινιάζουν και να μην θέλουν να εξεταστούν από έναν άγνωστο. Παραμείνετε ήρεμοι, ενθαρρύνετε το παιδί σας και ακολουθείστε τις οδηγίες του παιδοδοντιάτρου. Μπορεί να σας ζητηθεί να κρατήσετε μία απόσταση από το παιδί ή να καθίσετε μαζί του και να του κρατήσετε τα χεράκια, προστατεύοντας το από επικίνδυνες κινήσεις. - Μην τάζετε στο παιδί σας δώρο μετά τον οδοντίατρο
Τάζοντας στο παιδί σας κάποιο δώρο εάν φερθεί σωστά στον οδοντίατρο, το ωθείτε να σκεφτεί ότι κάτι αρνητικό θα συμβεί στον οδοντίατρο που μπορεί να το αναγκάσει να αντιδράσει με κλάμα. Επίσης τάζοντας ένα γλυκό τρόφημα, έρχεται σε αντίθεση με όσα συμβουλεύει ο οδοντίατρος για αποφυγή γλυκών. Αντίθετα επιβραβεύστε το παιδί για τη σωστή συμπεριφορά του και για τη γενναιότητα του μετά το τέλος της συνεδρίας. - Τονίστε τη σημασία της καλής στοματικής υγιεινής. Διδάξτε στο παιδί σας ότι η επίσκεψη στον οδοντίατρο είναι μια ανάγκη και όχι μια επιλογή και ότι ο οδοντίατρος θα προσέχει τα δοντάκια του για να είναι γερά και να μπορεί να τρώει και να μεγαλώνει σωστά.
Επείγοντα περιστατικά
Παρακολουθήστε τα χαρακτηριστικά του πονόδοντου (πότε εμφανίζεται, πόσο διαρκεί, πώς μειώνεται ή αυξάνεται η ένταση του). Εάν το παιδί υποφέρει μπορείτε να του δώσετε κάποιο αναλγητικό όπως Depon σιρόπι. Βουρτσίστε προσεκτικά το δόντι/ δόντια που πονάνε ώστε να απομακρύνεται υπολείμματα τροφών. Επικοινωνείστε άμεσα με την παιδοδοντίατρο.
Μαζέψτε το μόνιμο δοντάκι κρατώντας το από το «άσπρο» τμήμα του τη μύλη του κ όχι τη ρίζα του. Εάν είναι βρώμικο, ξεπλύνετε το κάτω από τρεχούμενο νερό και τοποθετείστε το αμέσως στο στόμα στο φατνίο στη θέση που ήταν κ κρατήστε το σταθερά εκεί μέχρι να πάτε στον οδοντίατρο. Εάν δεν μπορείτε να το επαναφυτεύσετε, τοποθετήστε το σε ένα ποτήρι κρύο γάλα και μεταβείτε γρήγορα στον οδοντίατρο.
Μην προσπαθήσετε να το ξαναβάλετε στη θέση του. Επικοινωνείστε με τον οδοντίατρο να ελέγξει κλινικά την τραυματισμένη περιοχή.
Επικοινωνήστε άμεσα με τον οδοντίατρο ακόμα και εάν το παιδί δεν έχει κάποια ενόχληση. Ο οδοντίατρος θα φροντίσει να καλυφθεί η τραυματισμένη περιοχή με το σωστό τρόπο ώστε να διατηρηθεί η ζωτικότητα του δοντιού.
Επικοινωνήστε άμεσα με τον οδοντίατρο. Μπορεί να χρειαστεί επαναφορά του δοντιού στην αρχική θέση του κ ακινητοποίηση. Μην προσπαθήσετε να το κάνετε μόνοι σας.Επικοινωνήστε άμεσα με τον οδοντίατρο. Μπορεί να χρειαστεί επαναφορά του δοντιού στην αρχική θέση του κ ακινητοποίηση. Μην προσπαθήσετε να το κάνετε μόνοι σας.
Μεταβείτε αμέσως στο νοσοκομείο για διερεύνηση του χτυπήματος. Μετέπειτα επικοινωνείτε με τον οδοντίατρο σας.